Een betere samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs kan enorme meerwaarde bieden voor kinderen, ouders, medewerkers én de samenleving als geheel. Toch blijkt het in de praktijk vaak lastig om partnerschap vorm te geven. De oorzaak? Onvoldoende duidelijkheid over wat men precies wil bereiken en op welke manier.
Visie als fundament voor samenwerking
In mijn recente onderzoek naar de samenwerking tussen managers in de kinderopvang en directeuren in het basisonderwijs kwam een interessant patroon naar voren: managers in de kinderopvang hebben nog geen concreet doel voor ogen hebben. Ze weten niet precies wat ze willen bereiken met de samenwerking, laat staan hoe ze dat willen realiseren.. Hierdoor blijven gezamenlijke, helder geformuleerde samenwerkingsdoelen uit. Dit is opvallend, want de literatuur (Cialdini, 2021) laat zien dat het werken aan een gemeenschappelijk doel juist kan helpen om de kloof tussen groepen met verschillende culturen te dichten.
Eerst eigen helderheid, dan samen een visie
Het begint bij de individuele manager of directeur: je hebt een duidelijk, intern beeld nodig van de gewenste uitkomst en aanpak. Pas wanneer je zelf scherp hebt wat je wilt en waarom, kun je met je samenwerkingspartners toewerken naar een gedeeld beeld en een gezamenlijke visie. Zonder dit fundament is de kans groot dat er een focus ontstaat op enkel verbinding en overeenstemming, zonder echte waardering voor elkaars eigenheid.
Inclusie in plaats van assimilatie
Zonder aandacht voor verschillen kan er onbedoeld een situatie van ‘assimilatie’ ontstaan, waarin mensen vooral geaccepteerd worden als ze zich aanpassen aan de dominante groep. Dit wordt treffend beschreven door Verheijen-Tiemstra (Verheijen-Tiemstra, 2024). In deze context is die dominante groep vaak het onderwijs (lees daarvoor mijn artikel ‘Breek de barrière: naar gelijkwaardigheid in samenwerking tussen kinderopvang en basisonderwijs’) terwijl juist de inbreng van beide sectoren zo waardevol is. Dit benadrukt het belang van een eigen, doordachte visie op de meerwaarde van samenwerking.
Waardering van unieke bijdragen
Kinderopvang en onderwijs hebben elk unieke kwaliteiten. In de praktijk zien we echter nog te vaak de neiging om enkel overeenkomsten te zoeken, in plaats van samen een écht nieuwe visie en waarden te ontwikkelen. Het ‘veel water bij de ranja doen’ – consensus zoeken door alles te verdunnen – zorgt niet voor echte gelijkwaardigheid. Het gezamenlijk formuleren van een frisse, gedeelde visie creëert daarentegen een omgeving waarin verschillen worden gezien als kracht en niet als obstakel.
De rol van bestuurders
Voor bestuurders ligt hier een belangrijke taak. Zij kunnen richting geven door een duidelijke organisatievisie op samenwerking te formuleren: waarom is de samenwerking belangrijk en wat moet deze opleveren voor kinderen, ouders, medewerkers en de samenleving? Zo ontstaat een stevig fundament. Van managers en directeuren mag dan ook worden verwacht dat zij op hun beurt een eigen, context specifiek antwoord formuleren. Vervolgens vertalen zij dit samen met hun teams en samenwerkingspartners naar een nieuwe, gedeelde visie. Deze autonomie is essentieel voor effectieve samenwerking, zo blijkt uit mijn onderzoek.
Bouw aan visie-gestuurde samenwerking
Mijn onderzoek is tot nu toe binnen één kinderopvangorganisatie uitgevoerd. Ik ben dan ook benieuwd naar resultaten in andere kinderopvang- en onderwijsorganisaties, en mogelijk zelfs daarbuiten. Wil je bouwen aan effectief gedrag in de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs? Neem dan contact met me op via 06-51711380. Laten we samen werken aan gelijkwaardige, krachtige partnerschappen die écht waarde toevoegen voor alle betrokkenen.
Bronnen
Cialdini, R. B. (2021). Invloed, De zeven geheimen van het overtuigen. New York: HarperCollins Publishers LLC.
Verheijen-Tiemstra, R. (2024). Bridging Worlds: Developing Inclusive Leadership for Interprofessional Collaboration in Child Centres. Proefschrift.